بررسی جنبه های عرفانی ادبیات عاشورایی

چکیده گستره ی معنایی حادثه ی عاشورا، آن را در طول زمان و موقعیت های تاریخی گوناگون، مستعد و آماده تفسیر وتأویل های تازه گردانده و ناظر وخواننده را به دریافت معنای آن حادثه وا می دارد. در این میان هر گروه، از ظنّ خویش یار این ماجرا گردیده و آن را با موقعّیت وافق اندیشه ی خویش منطبق می کنند. در میان قرائت های مختلفی که از حادثه ی عاشورا در طول تاریخ شیعه موجود است؛دیدگاه عرفانی از جمله نظرگاه هایی است که همیشه مورد توجه ی علمای مسلمان وروشنفکران بوده است. در پرتو این نگاه بسیاری از اعمال و اقوال وحوادث عاشورایی رنگ و معنای دیگری به خود می گیرد و نگاه شاعر از سطح حادثه فراتر می رود و به عمق، روح و باطن موضوعات می پردازد. عرفا در این نظرگاه، کربلا را با سیر و سلوک اهل دل و سیر انفسی آن ها تطبیق می کنند و در نگاهشان، کربلا سیر نفسانی وکمالی اهل سلوک است. آن ها از اسرار پشت پرده ی عاشورا پرده برداری می کنند. اسراری که چشم و عقل مورخان وجامعه شناسان از دیدن آن عاجز است، اسرار واقعه یی که به دست یک انسان کامل به منصه ی ظهور رسیده است. در نگاه ایشان، «کربلا»، «حسین»، «عطش»، «فرات»، «شهادت» و ... همه واژگانی هستند رمزی ونمادین که راز بشریت در آن ها نهفته است. بی گمان هرکس بی معرفت به این گل زار قدم نهد در بازار عرفان، طرفی نخواهد بست. در نگاه ایشان، آن چه امام حسین،علیه السلام،را به کربلا کشاند فقط عشق است و آن چه حوادث عاشورایی را توجیه می کند، رابطه ی عاشقانه ی بین محب و محبوب یعنی رابطه ی بین امام حسین،علیه السلام،وحضرت حق است. عشق و عرفان و بازتاب آن در حوادث عاشورایی، موضوع اصلی این بخش از رساله است. در این رساله جایگاه عرفان درادبیات عاشورایی،آشنایی شاعران با موضوع عرفان در ادبیات عاشورایی وجایگاه امام حسین،علیه السلام، در اشعار وکتاب های عرفانی،مورد تحلیل وبررسی قرار می گیرد. کلیدواژه:امام حسین،عرفان،عاشورا.